Nomografia

NOMOGRAFIA, dział matematyki zajmujący się metodami sporządzania nomogramów — wykresów związanych z różnymi zależnościami funkcyjnymi, z których można znajdywać wartości funkcji odpowiadające danym wartościom zmiennych. Nomogramy nie pozwalają na uzyskanie wartości dokładnych, toteż stosuje się je tam, gdzie dają dokładność wystarczającą w praktyce. Najprostszym typem nomogramu jest skala podwójna, tzn. oś mająca dwie różne skale umieszczone po obu jej stronach. Skala podwójna stosowana jest do określania wartości funkcji jednej zmiennej. Po jednej stronie osi nanosi się skalę odpowiadającą zmiennej, po drugiej zaś — odpowiednio dopasowaną skalę wartości funkcji tej zmiennej. Odczytanie nomogramu polega na znalezieniu wartości na drugiej skali odpowiadającej danemu punktowi na pierwszej skali. Wartości funkcji dwóch zmiennych wyznacza się na podstawie nomogramów o trzech skalach — prostoliniowych lub krzywoliniowych. Prowadzi się wtedy prostą łączącą odpowiednie dwa punkty na dwóch skalach i odczytuje się wielkość odpowiadającą punktowi przecięcia tej prostej z trzecią skalą. Stosuje się również nomogramy siatkowe, gdzie na osiach współrzędnych odmierza się w odpowiedni sposób dwie zmienne, a wartości funkcji tych zmiennych przedstawia się za pomocą krzywych, z których każda odpowiada pewnej określonej wartości funkcji; przy każdej takiej krzywej podana jest odpowiadająca jej wartość funkcji. Odczytanie polega wtedy na znalezieniu krzywej, przechodzącej przez punkt, którego współrzędne odpowiadają wartościom dwóch zmiennych, i na ustaleniu liczby, którą opatrzona jest ta krzywa.