Odchylenie ćwiartkowe

Odchylenie ćwiartkowe (kwartylowe), jedna z miar dyspersji; wyznaczane jest na podstawie wartości ćwiartkowych (kwartyli). Pierwszą wartością ćwiartkową (pierwszym kwartylem) nazywa się wartość, poniżej której leży 1/4 wszystkich spostrzeżeń, trzecią wartością ćwiartkową (trzecim kwartylem) — wartość, poniżej której leży 3/4 wszystkich spostrzeżeń. O.ć. równe jest połowie różnicy między trzecią a pierwszą wartością ćwiartkową (gdyż w granicach między pierwszym a trzecim kwartylem zawarta jest połowa wszystkich spostrzeżeń). O.ć. opiera się na wartości tylko dwóch spostrzeżeń (obu wartości ćwiartkowych), co powoduje pewne niedokładności. Jeśli bowiem te dwie wartości ćwiartkowe są jednakowe, to o.ć. jest równe zeru bez względu na to, jak kształtują się spostrzeżenia poniżej pierwszej wartości ćwiartkowej i powyżej trzeciej wartości ćwiartkowej. Jeśli więc o.ć. równa się zeru, nie można stąd wnioskować, że nie ma dyspersji, że wszystkie spostrzeżenia mają jednakową wartość. Jeśli łączy się ze sobą kilka zbiorowości, nie można wyznaczyć o.ć. zbiorowości połączonej na podstawie o.ć. zbiorowości składowych. Zaletą o.ć. jest natomiast łatwość jego obliczania.