Marginalizm

Marginalizm, ogólna nazwa różnych szkół ekonomii burżuazyjnej ukształtowanych w ostatnim ćwierćwieczu XIX stulecia w Anglii, Austrii, Szwajcarii i USA; nazwa pochodzi stąd, że podstawową metodą tych szkół było oparcie rozumowania na pojęciu przyrostów krańcowych. M. oznacza zatem określoną metodę ekonomii politycznej, nie zaś treść różnych kierunków, które metodą tą posługują się. Charakterystyczne dla m. jest zastąpienie wielkości globalnych i przeciętnych przez wielkości krańcowe. Początkowo metodę tę stosowano do mierzenia przyrostów wartości (użyteczność krańcowa), następnie zaś rozszerzono ją i na takie kategorie, jak koszty, zyski, a wreszcie na skłonność do konsumpcji, skłonność do oszczędzania itp. Stosowanie metody marginalnej opiera się na założeniu ciągłości funkcji mających charakteryzować zjawiska gospodarcze, co w praktyce występuje rzadko. Marginaliści posługują się najczęściej wykresami geometrycznymi; rachunek przyrostów stosują zarówno przedstawiciele kierunków mikroekonomicznych, jak i makroekonomicznych (np. keynesizm i teorie wzrostu); ostatnio czynione są próby stosowania go w ustroju socjalistycznym (np. do teorii kosztów). Najpełniej zasady rachunku marginalnego opracowane zostały przez przedstawicieli szkoły lozańskiej oraz przez szkołę neoklasyczną. W literaturze spotyka się niekiedy pojęcie neomarginalizmu, odnoszące się do kierunków rozwijających się w ekonomii burżuazyjnej w początkach XX w., zwłaszcza do szkoły szwedzkiej, a później do keynesizmu. Zob. też: krańcowe wielkości, lozańska szkoła burżuazyjnej ekonomii politycznej, neoklasyczna szkoła burżuazyjnej ekonomii politycznej, szwedzka szkoła burżuazyjnej ekonomii politycznej.