Ludności przyrost

Ludności przyrost, obejmuje przyrost naturalny oraz migracyjny; jeden i drugi może być dodatni lub ujemny. Rzeczywisty p.l. może być obliczony bądź przez porównanie liczby ludności kraju czy jego części w wybranych momentach, bądź przez zsumowanie składników wymienionych rodzajów ruchu ludności. Składnikami przyrostu naturalnego są urodzenia i zgony, migracyjnego zaś — emigracja i imigracja (ludności migracje). Na podstawie stosunku przyrostu do ogólnej liczby ludności w odpowiednim momencie lub okresie otrzymuje się odpowiedni współczynnik przyrostu, obliczany zwykle na 1000 osób. W związku z obliczaniem naturalnego p.l. powstaje kilka teoretycznych założeń, które stosuje się przy badaniu kierunku i stopnia rozwoju społeczeństwa. Przy założeniu niezmiennego przyrostu w społeczeństwie, gdzie współczynniki urodzeń i zgonów są niezmienne, przy braku ruchu migracyjnego, struktura wieku w społeczeństwie staje się z czasem stała, niezależnie od momentu wyjściowego, a wzrost lub spadek liczebności społeczeństwa odbywa się wg niezmiennego porządku. Społeczeństwo takie nazywa się ustabilizowanym. Natomiast przy teoretycznym założeniu, że współczynniki urodzeń są stale równe współczynnikom zgonów, liczebność społeczeństwa się nie zmienia. Społeczeństwo takie nazywa się zastój owym. Prawdopodobny rozwój społeczeństwa przy ustabilizowanych współczynnikach ruchu naturalnego ludności może być obliczony za pomocą współczynników reprodukcji brutto i netto; oba współczynniki obliczane są tylko dla generacji żeńskich (ludności reprodukcji współczynniki). Drugi składnik p.l. — saldo migracyjne, może wpływać na rozwój społeczeństwa w bardzo dużym stopniu, przede wszystkim przez bezpośrednie zmniejszenie liczby ludności kraju lub regionu emigracji oraz przez zmniejszenie zdolności reprodukcyjnej tego obszaru na skutek emigrowania młodszych grup ludności; dla kraju imigracji rezultat jest odwrotny, wobec czego kraje czy obszary imigracji uzyskują ludność liczniejszą i młodszą. Przykładem tego mogą być nie tylko migracje międzykontynentalne i międzypaństwowe, ale również wewnętrzne.