Metoda szacunkowa

Metoda szacunkowa, metoda stosowana wówczas, gdy uzyskanie danych o zbiorowości statystycznej metodą badania wyczerpującego lub metodą badania niewyczerpującego jest niemożliwe. M.sz. polega na ustalaniu liczbowym: 1. nieznanych cech zbiorowości na podstawie znanych innych cech tej samej zbiorowości; 2. cech nieznanej zbiorowości na podstawie znajomości tych samych cech innej znanej zbiorowości. Między cechami oszacowanymi a znanymi musi zachodzić określony i możliwy do ustalenia stosunek liczbowy. M.sz. jest pośrednim sposobem uzyskiwania materiału liczbowego dla cech pozostających ze sobą w takim związku, iż określonej wartości jednej cechy odpowiada średnia wartość cechy drugiej. Np. znany jest wzrost w cm jednostek pewnej zbiorowości, tj. młodzieży męskiej szkół wyższych w Warszawie w danym roku, nie znana jest natomiast ich waga w kg. Pewnemu wzrostowi, np. 170 cm, odpowiada nie jedna ściśle określona waga ciała, lecz mogą być jednostki o różnym ciężarze. Jeśli wiadomo, jaki zachodził na ogól związek statystyczny między wzrostem a wagą jednostek określonej zbiorowości w danych stosunkach miejsca i czasu, można oszacować średnią wartość cechy nieznanej, tj. wagi jednostek tej samej zbiorowości. Natomiast nie można stosować szacunku dla dwóch zbiorowości różnych w przestrzeni czy czasie, jeśli nie jest znany związek między tymi zbiorowościami dotyczącymi danych cech. M.sz. umożliwia wyrobienie sobie pojęcia o zbiorowości, jej jednostkach oraz ich cechach, gdy brak jest innych źródeł informacji. Metodą tą można szacować np.: wielkość produkcji przemysłowej wg liczebności załogi; powierzchnię uprawnych gruntów wg liczby pługów; liczbę ludności w dawnych wiekach wg wysokości płaconych podatków i opłat.