Gospodarka mieszkaniowa

Gospodarka mieszkaniowa, działalność gospodarcza i administracyjna, mająca na celu zaspokojenie mieszkaniowych potrzeb ludności. W najszerszym zakresie do zadań g.m. zalicza się: budownictwo mieszkaniowe, dyspozycję (przydział) mieszkań oraz utrzymanie i konserwację budynków mieszkalnych. Budownictwo mieszkaniowe powiększa istniejące zasoby, kompensując ubytek mieszkań spowodowany naturalnym niszczeniem domów, pokrywa zwiększające się na skutek lokalnego przyrostu ludności zapotrzebowanie na mieszkania oraz modernizuje je, tj. poprawia stan wyposażenia i urządzenia istniejących budynków. W narodowych planach gospodarczych dział g.m. obejmuje inwestycyjne zadania budownictwa mieszkaniowego oraz remonty kapitalne i modernizujące. W zależności od podmiotu inwestującego odróżnia się dwa rodzaje budownictwa mieszkaniowego: państwowe i ze środków własnych ludności; to ostatnie może być realizowane w formie budownictwa spółdzielczego lub jako budownictwo indywidualne przyszłego właściciela i użytkownika budowanego domu lub mieszkania. Najczęściej spotykaną formą budownictwa mieszkaniowego stało się w Polsce budownictwo spółdzielcze. Domy spółdzielcze buduje się ze środków użytkowników zrzeszonych w spółdzielni, którym pomocy kredytowej udziela państwo. Spółdzielnie mieszkaniowe prowadzą również administrację budynków. Dyspozycja, czyli przydział mieszkań użytkownikom, pozostaje albo w ręku właściciela budynku, albo w gestii administracji państwowej Jako publiczna gospodarka lokalami (tzw. kwaterunek); ta ostatnia forma dyspozycji wynikła z konieczności społecznej kontroli przydziału mieszkań w okresie ich dużego niedoboru w stosunku do narastającego zapotrzebowania. Wraz z tym zaistniała konieczność ustalania norm powierzchni mieszkalnej, jaka może być przyznana poszczególnym użytkownikom-lokatorom. W węższym zakresie mianem „g.m.” określa się wyłącznie funkcje administrowania i eksploatowania zasobu mieszkań, polegające na utrzymaniu w stanie użytku budynków, mieszkań, ich urządzeń wewnętrznych i otoczenia domów przez konserwację i remonty, na utrzymywaniu porządku i czystości oraz na zapewnieniu działania wszelkich urządzeń domowych, wodociągowych, ogrzewczych itp. Funkcje administracyjne I eksploatacyjne wykonują zarządy budynków. Opierają one finansowanie swojej działalności gospodarczej w zakresie utrzymania i konserwacji domów na opłatach pobieranych od użytkowników-najemców lokali. W wyniku przeprowadzonej w 1965 reformy czynszów, czynsze najmu i opłaty za użytkowanie lokali zostały tak skalkulowane, że gromadzone z nich fundusze powinny wystarczać na wykonywanie w budynkach remontów bieżących i kapitalnych stosownie do wymagań technicznych. W domach użytkowanych wyłącznie przez indywidualnych właścicieli koszty utrzymania pokrywają sami właściciele. W zależności od tego, czyją własnością są budynki mieszkalne, rozróżnia się: 1. gospodarkę uspołecznionym zasobem mieszkań (państwowym i spółdzielczym); 2. gospodarkę prywatnym zasobem mieszkań; zgrupowane są tu prywatne budynki czynszowe z mieszkaniami podnajmowanymi 1 budynki użytkowane wyłącznie przez właścicieli, tzw. domki jednorodzinne oraz domy małe, obejmujące najwyżej cztery mieszkania, z których każde należy do odrębnego właściciela.